Nowa tradycja żydowska w Poznaniu – Tzadik Festival

Koby Israelite, sławny akordeonista zagra po raz pierwszy z polskim zespołem Samech, a Uri Caine – pianista i kompozytor ze Stanów Zjednoczonych – przedstawi kompozycje zamówione przez poznański festiwal, napisane w hołdzie Władysławowi Szpilmanowi. Czego jeszcze możemy spodziewać się po poznańskim festiwalu?

Tzadik Festival zawdzięcza swoją nazwę amerykańskiej wytwórni, prowadzonej przez Johna Zorna – muzyka i kompozytora, któremu zawdzięczamy renesans współczesnej muzyki klezmerskiej.
Premiery

Znakiem rozpoznawczym festiwalu są projekty specjalne – w tym roku będzie to pierwszy wspólny występ akordeonisty Koby'ego Israelite z grupą Samech i premierowy koncert projektu Disgrained.

Do tej pory Koby Israelite nagrał w Tzadiku cztery płyty, kwartet Samech jedną. Łączą ich pełne wigoru interpretacje tradycyjnych melodii żydowskich. Koby Israelite sięga do muzyki współczesnej i popularnej – w jego utworach słychać często ciężkie rockowe aranżacje, kiedy indziej sięga po rozwiązania zapożyczone z muzyki elektronicznej. Samech pozostają bliżsi muzyce ludowej – korzystają z tradycyjnego instrumentarium, ale sięgają po brzmienia zapożyczone z kultur innych niż żydowska.

Disgrained to trio tworzone przez Adama Gołębiewskiego, Patryka Lichotę i Piotra Mełecha. Ich pomysł polega na sięgnięciu do muzyki żydowskiej – sefardyjskiej, aszkenazyjskiej, ale też żydów pochodzących z Transylwanii – poprzez formułę elektroakustyczną.

    Szczególnie istotne jest w tym projekcie wyekstrahowanie z różnorodności i bogactwa spuścizny muzyki żydowskiej pierwiastków mistycznych, transcendencji – której ta muzyka jest znakomitym wehikułem – piszą o swojej muzyce artyści – dekonstrukcja muzycznych wyimków, wibrujących przeszłością dźwiękowych fraz służy muzykom do tworzenia nowej jakości, kierującej słuchacza w stronę organicznej narracji muzycznej.

Uri Caine / Władysław Szpilman

Największym przedsięwzięciem tegorocznego festiwalu jest występ Uriego Caine'a – urodzonego w Filadelfii pianisty i kompozytora. Caine ma na swoim koncie ponad 20 albumów, a jego największą pasją jest interpretacja twórczości innych twórców, najczęściej tych największych, o których uczymy się z podręczników. Zaczynał od słynnych pianistów jazzowych: Theloniousa Monka i Herbiego Hancocka, potem zajął się historią muzyki europejskiej: Wagnerem, Beethovenem, Bachem i Schumannem; największy rozgłos przyniosła mu płyta ''Primal Light'' poświęcona twórczości Mahlera.

W Poznaniu wystąpi na dwóch koncertach, podczas pierwszego towarzyszyć mu będą polscy muzycy. Razem z Ksawerym Wójcińskim i Robertem Raszem na nowo zinterpretują utwory napisane przez Władysława Szpilmana. W drugiej premierowo zaprezentuje swoje kompozycje, zamówione przez poznański festiwal, które mają być jego osobistym hołdem dla Szpilmana.

    Marek Edelman, jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim mówił: ''Szpilman jest symbolem tych wszystkich, którzy przeżyli, albowiem musiały być dziesiątki przypadków nieprawdopodobnych, cudownych – żeby przeżyć''.

Szpilman pozostawił po sobie ponad 500 utworów – głównie piosenek estradowych, pisał piosenki dla Mieczysława Fogga, Ireny Santor i Hanny Skarżanki. To jemu zawdzięczamy większość socrealistycznych szlagierów – ''Autobus czerwony'', ''Do roboty'', ''Walczyk murarski'' i inne. Oprócz tego był wybitnym pianistą, razem z Bronisławem Gimplem (I skrzypce), Tadeuszem Wrońskim (II skrzypce), Stefanem Kamasą (altówka) i Aleksandrem Ciechańskim (wiolonczela) założyli Warszawski Kwintet Fortepianowy. Działali od 1962 roku do 1982 roku zagrali razem ponad 2000 koncertów, występowali w całej Europie, Ameryce i w Azji.

Oprócz tego na festiwalu wystąpią między innymi: Mikołaj Trzaska, grupa Daktari i Me la Amargates Tú - laureaci International Jewish Music Competition 2008 w Amsterdamie. Pełen program festiwalu dostępny jest na stronie: http://tzadikpoznanfestival.pl/.

Autor: Filip Lech, 16.07.2013

źródło: www.culture.pl

Więcej informacji o festiwalu na stronie www.tzadikpoznanfestival.pl